تحول در حوزههاي علميه موضوعي است كه رهبر معظم انقلاب بارها بر آن تاكيد داشتند كه از آن جمله در ديدار با طلاب، فضلا و اساتيد حوزه علميه قم در مهرماه سال 1389 بود كه ايشان از آن به عنوان مسئلهاي مهم ياد كردند. حضرت آيتالله خامنهاي همچنين در ديداري كه اخيرا و پيش از آغاز سال تحصيلي حوزه با اعضاي شوايعالي حوزههاي علميه سراسر كشور داشتند، بر ضرورت جدی گرفتن تحول در حوزههای علميه و زنده كردن ظرفيتهای درونی آن تاكيد كردند.
به بهانه آغاز سال تحصيلي حوزه در گفتوگو با نماينده ولي فقيه و امام جمعه بوشهر ضمن بررسي بايستهها و آسيبهاي حوزه علميه به تحليل منويات رهبر معظم انقلاب اسلامي در اين زمينه پرداختيم.
آيتالله غلامعلی صفايي بوشهري از اساتید صاحب نام و تألیف حوزه علمیه است که سالها طلاب علوم دینی از درسها و کتابهای او بهره میبرند. نماینده ولی فقیه در استان بوشهر که 15 کتاب از او منتشر شده است، سابقه تدریس در تمام سطوح حوزه علمیه را داشته و هم اکنون در بوشهر کرسی درس خارج او گرم است.
در زمان حضور در قم، از سوی دفتر تدوین و نشر متون حوزه جهت تالیف کتب آموزشی حوزه دعوت به همکاری شده و کتب آموزشی حوزه مثل آموزش صرف، بدایه النحو، نهایه النحو، مغنى الادیب و طراحی جدید آموزش ادبیات عرب را آغاز و به سرانجام رساند و هم اینک در بوشهر مشغول تدریس خاج اصول و معارف اخلاقی و صحیفه سجادیه است.
آیت الله صفایی بوشهری در اسفندماه سال 1387 به زادگاه خود بازگشت و به جای آیت الله ایمانی نماينده ولی فقیه و امام جمعه بوشهر شد. متن كامل اين گفتوگو در ادامه آمده است:
حوزه نباید در دام بازیهای سیاسی باندها، گروهها و احزاب سیاسی برون حوزه گرفتار شود
استاد برجسته حوزه علميه قم تاكيد كرد: تحول در روش تدریس و تألیف کتب درسی با استفاده از فضلای متبحّر و با حفظ قوتهای موجود، طرحی برای رشد و پیشرفت حوزه است.
آيت الله صفايي بوشهري در گفتوگو با رجانيوز با بيان اينكه حوزه میتواند الگوی ایمان، تقوا و اخلاق سیاسی جامعه باشد و به همگان آن را بیاموزد، يادآور شد: حوزه نباید در دام بازیهای سیاسی باندها، گروهها و احزاب سیاسی برون حوزه گرفتار شود.
به گفته اين استاد درس خارج حوزه شخصیتهایی چون حضرات آیات مهدوی کنی، مصباح یزدی، خوشوقت و یزدی از مفاخر روحانیت و حوزه هستند که دارای جایگاه تربیتی و هدایتی ویژه هستند.
نماينده ولي فقيه در بوشهر اظهار داشت: حضور در حوزه عشق میخواهد و ایثار و باید در این راه با تمام وجود خود را به خدا سپرد، تصريح كرد:
مگر میتوان هدایت سیاسی را از هدایت اعتقادی و فقهی تفکیک کرد
امام جمعه بوشهر با تاكيد بر اينكه حوزه باید جامعه را هدایت سیاسی نماید، خاطرنشان كرد: مگر میتوان هدایت سیاسی را از هدایت اعتقادی و فقهی تفکیک کرد.
صفايي بوشهري گفت: سازمانها و نهادهای فرهنگی کشور باید با حوزه هماهنگ باشند، به شرط اینکه حوزه با کارشناسی لازم برای فضاهای مختلف فرهنگی طرح و برنامه داشته باشد.
وي با بيان اينكه حوزه کنونی درونگرا است، تصريح كرد: حوزه باید با نگاهی بیرونی برای نیازهای اعتقادی، رفتاری و اخلاقی جامعه برنامهریزی کند و پاسخگوی آن باشد.
اين استاد برجسته حوزه روش کنونی تأمین و تخصیص بودجه حوزه را اشتباه برشمرد و افزود: باید با دو شاخصه استقلال عزتمند منطقی حوزه و ضمانت اجرایی دائمی آن را تدبیرکرد.
حوزه توانمندي حل بسياري از مشكلات نظري نظام را دارد
نماينده ولي فقيه در بوشهر تاكيد كرد: حوزه میتواند با توانمندی علمی جامعی که دارد و فضلای موفقی که کار آمد هستند، بسیاری از مشکلات نظری نظام را حل کنند و نیروهای وارسته و خلّاق و در خدمت نظام تربیت کنند.
به گفته صفايي بوشهري حوزه علمیه معدن آسمانی گوهرهای گران علم و عمل است که باید آن را کشف، استخراج، پالایش و آراسته كرد.
وي با بيان اينكه تولید علم با ایجاد کرسیهای نظریهپردازی مطالب مورد نیاز نظام یکی از راهکارهای ارتباط حوزه و نظام است، افزود: باید بانک اطلاعات نیازمندیهای نظری نظام مقدس در سه قوای مجریه، مقننه و قضائیه در حوزه تأسیس شود و با ایجاد کار گروههای تخصصی متشکل ار فضلای حوزه و متخصصان نظام در هر موضوع، حوزه پاسخ کارآمد و مقتضی ارائه کند.
با دفاع مقدس فرهنگی و حوزوی میتوان بیداری اسلامی جهانی ایجاد کرد
اين استاد درس خارج حوزه تاكيد كرد: با پیشتازی و مدیریت علوم اسلامی و دفاع مقدس فرهنگی و حوزوی میتوان بیداری اسلامی جهانی ایجاد کرد.
امام جمعه بوشهر اظهار داشت: حوزه پرنشاط علمی، عملی، هماهنگ با تحولات عظیم اسلامی و پشتیبان کارآمد از نظام اسلامی با نور ولایتمداری میتواند حوزه را بالندهتر نماید.
صفايي بوشهري با تاكيد بر اينكه تشکیل کار گروه آسیبشناسی برای شناخت مشکلات حوزه و طراحی و مدیریت رفع آن یک ضرورت است، گفت: حوزه نباید در دام دیوانسالاری مردود اداری قرار گیرد.
وي با بيان اينكه حوزه بیمار نیست بلكه توانایی آن به کار گرفته نمیشود، تصريح كرد: حوزه نیازمند بها دادن به فضلا، محققین و مدرسین و طلاب نخبه است.
اين استاد درس خارج حوزه تحول در روش نیل به اجتهاد به سبک سلف صالح با استفاده از ابزار شتاب در این امر را لازم دانست و گفت: در عرض روش سنتی درس خارج، مناسب است روش تدریس اجتهاد با سرفصلهای نوین تجربه شود.
فرمایشات آقا نه خوب درک و نه روش صحیحی در اجرای آن اتخاذ شده است
وي با بيان اينكه تحول اصیل و کارآمد در حوزه یک ضرورت است، افزود: تحول مورد نظر مقام معظم رهبری همان تحولی است که مرضی خدا و ساحت مقدس حضرت بقیهالله الاعظم است.
اين استاد درس خارج حوزه با تاكيد بر اينكه هدایتهاي حوزوی مقام معظم رهبری مناسبترین طریق تعالی حوزه است، تصريح كرد: عدم تحول یعنی ایستایی و توقف در حفظ و رشد و ناکارآمدی ذاتی و بیرونی حوزه.
صفايي بوشهري تصريح كرد: عدم مدیریت تحول توسط متولیان حوزهها موجب مدیریت قهری تحول در حوزه میگردد که نتیجه آن از بین رفتن تراث گرانقدر حوزوی میشود.
وي با بيان اينكه نگاه مقام معظم رهبری به مقوله تحول از زاویه بقا، تأثیر و پیشتازی حوزه در همه عرصههای اسلامی در هندسه نظری و کاربردی جهانی است، افزود: حوزههای مدینه، حله، کربلا و سامرا به جهت عدم تحول شایسته ابتدائا متوقف و سپس دچار میرایی شدهاند.
وي با بيان اينكه فرمایشات مقام معظم رهبری در امر تحول در حوزه، متأسفانه نه خوب درک شده و نه روش صحیحی در اجرای آن اتخاذ شده است، خاطر نشان كرد: جامعنگری مطابق با حفظ تراث پیشینیان، سنجش نیازهای آینده و احتیاجات کنونی در تمامی امور حوزوی یکی از شروط موفقیت حوزه است.
صفايي بوشهري ادامه داد: نمیشود امر تعلیم را بدون توجه و تأمل به مقوله نظری و علمی تهذیب در حوزه پیش برد، چرا که فلاح در تزکیه است و برتری با علم برخاسته از جان پاک می باشد.
نماينده ولي فقيه در بوشهر پیشتازی از زمان را از ویژگیهای بزرگان حوزه در عرصه علوم عقلی و نقلی در تاریخ حیات حوزه و زیباترین تجلی تحول علمی در حوزه دانست و يادآور شد: بزرگان حوزه باید فرصت عرصه علوم اسلامی و دفاع مقدس فرهنگی را مدیریت کنند نه تهاجم علمی- فرهنگی و تهدیدات ما را مدیریت نمایند.
به گفته صفايي بوشهري شناخت تهدیدات کنونی و آینده فرهنگی دشمنان و سپس دفاع منطقی و برهانی در قبال آن و ارائه محتوای اصیل اسلام راستین یک پروژه لازم اسلامی است که به عهده حوزه است.
وي ادامه داد: تهاجم فرهنگی دشمن بیشتر انتقادی است به این جهت باید حوزه در عرصه فلسفه و کلام توجه بیشتری نماید.
استاد درس خارج حوزه فلسفه و کلام اسلامی را برهانیترین بیان حقایق عالم وجود عنوان كرد و افزود: نقش ملاصدرا، حضرت امام و علامه طباطبایی در تعمیق و گسترش فلسفه در حوزه علمیه قابل توجه است.
نماينده ولي فقيه در بوشهر با بيان اينكه حوزه دریایی از قابلیتها و ظرفیتهای علمی و عملی است، تاكيد كرد كه باید با مدیریت کارآمد آن را پرورش و به کار گرفت.
صفايي بوشهري با بيان اينكه فقاهت اساس حوزه است و همه امور از این مقوله میگذرد، تصريح كرد: راه اقتدار علمی در عرصه فلسفه و کلام از تحصیلات فقهی میگذرد به همین جهت اکثر بزرگان حوزه، فلسفه و کلام، فقهای عظام بودند.
استاد برجسته حوزه با بيان اينكه حوزه باید به دوران اوج اخلاق و عرفان پیشین بازگردد، خاطرنشان كرد: تحول و جنبش نرمافزاری حوزوی مطابق با نیاز روز و آینده، نشان از بصیرت حوزوی در عرصه جهانی است.
نماينده ولي فقيه در بوشهر با بيان اينكه نه حوزه بدون نظام مقدس اسلامی بالنده است و نه نظام جمهوری اسلامی بدون حوزه میتواند به حرکت رو به جلوی خویش ادامه دهد، گفت: حوزه و نظام مقدس جمهوری اسلامی شجره طیبهای هستند که حوزه ریشه و اصل ثابت و نظام مقدس جمهوری اسلامی فرع آن است که جهان را فرا خواهد گرفت، « أَلَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللّهُ مَثَلاً كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاء »(سوره ابراهیم، 24)
برخي از متوني كه در كشورهاي عربي منسوخ شده هنوز در حوزه متون تدريس ادبيات عرب است
اين استاد برجسته حوزه در ادامه به آسيبشناسي دروس حوزوي پرداخت و افزود: تا کی باید متون تدریس ادبیات عرب در حوزه چنان باشد که خود کشورهای عربی نه در خلاقیت فهم متن و نه در تسلط بر قواعد، از آنها استفاده نمیکنند و منسوخ شدهاند.
وي با بيان اينكه اگر تغییر در کتب درسی ممنوع باشد باید در علوم حوزوی کتب اولیه هم اكنون تدریس شود، گفت: آیا بعد از بیش از یک قرن، در حوزه فضلایی پدید نیامده تا برخی از کتب درسی را تألیف کرده و کتب قبلی را نسخ کنند، اگر چنین باشد پس ما در قرن قبل متوقف شدهایم.
به گفته صفايي بوشهري جایگزینی کتب درسی کنونی حوزه به جای کتب قبل از خود گواه بر قابلیت و صحت تألیف کتب درسی جدید با حفظ روح قوت علمی افزونتر و روشی بالاتر از کتب سابق است.
نظرات شما عزیزان:
برچسب ها : آسيب شناسي حوزه, صفايي بوشهري, تحول حوزههاي علميه, ,